Prim eksikliği olanlar emekli olmak veya eksik primlerini tamamlamak için borçlanma veya isteğe bağlı sigorta kullanabilirler. Bu durum, Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) Yasası’ndan yararlanmak isteyenler ve normal emeklilik koşullarını karşılamak isteyenler için bir engel oluşturabilir. Prim eksikliği bulunanlar, emeklilik hakkı elde etmek için eksik primleri tamamlamak zorundadır.
Emekli olmak isteyenlerin yeterli prim ödemesi yapmaması, prim eksikliği olarak kabul edilir. Eksik primler tamamlandıktan sonra ancak emekli olmak mümkün olur. Örneğin, emekli olmak isteyen bir kişi 08.09.1999 tarihinden önce sigortalıysa en az 5000 gün prim ödemesi yapmalıdır ki bu şartlar altında EYT yasasından yararlanabilir.
08.09.1999 tarihinden sonra sigortalı olanlar için ise emeklilik için 60 yaş ve 7000 gün prim ödeme şartı getirilmiştir. 20.04.2008 tarihinden sonra sigortalı olanlar içinse yaşa bağlı olarak kademeli bir emeklilik sistemi öngörülmektedir.
Prim Eksikliği Nedir?
Prim eksikliği, bir sigortalının emekli olabilmek için gereken yeterli primi ödemediği durumu ifade eder. Prim eksikliği bulunan sigortalılar, eksik prim günlerini tamamladıktan sonra emekli olabilirler. Emekli olma amacı güden bireyler, borçlanma veya isteğe bağlı sigorta gibi yöntemleri kullanabilirler. Ayrıca, emekli olmak isteyenler için bir seçenek olarak yapılandırma da bulunur.
Prim eksiği olanlar iş mahkemelerine dava açabilir. Davanın işçi lehine sonuçlanması halinde geriye dönük prim ödemesi yapılır.
Prim Eksikliği Hesaplaması Nasıl Yapılır?
E-Devlet üzerinden prim eksikliği hesaplaması yapabilirsiniz. E-Devlet sistemine giriş yaptıktan sonra “Çalışma Hayatım” sekmesini seçin.
“Çalışma Hayatım” bölümüne girdikten sonra, emeklilik bilgileriniz görüntülenecektir. Bu bölümde ne kadar daha prim ödemeniz gerektiği bilgisi bulunmaktadır.
Örnek olarak, ekranda sigortalının 3451 gün daha prim ödemesi gerektiği belirtiliyor. Bu hesaplama, 58 yaş için 7200 gün ve 61 yaş için 5400 gün gibi şartlara göre yapılmaktadır. Emekli olabilmek için hem yaş hem de prim gereksinimlerini karşılamanız gerekmektedir.
Ayrıca, üst kısımda bulunan “4b” ve “4c” seçeneklerini kullanarak eksik prim günlerinizi görebilirsiniz. BAĞ-KUR emeklisi olanlar için “4B” seçeneği, Emekli Sandığı’na bağlı olanlar için ise “4C” seçeneği ile sorgulama yapabilirsiniz.
Prim Eksikliği Bulunan Bir Kişi Nasıl Emekli Olabilir?
Prim eksikliği bulunan kişiler emekli olmak için borçlanma hakkını kullanabilirler. Kadınlar özellikle doğum borçlanması yapabilirler. Doğum borçlanması için belirli şartlar bulunmaktadır:
- Çocuğun kadının ilk sigortalılık tarihinden sonra doğmuş olması gerekmektedir.
- Doğum sonrası kadının adına iki yıl boyunca sigorta primi ödenmemiş olmalıdır.
- Kadın sigortalı, borçlanma için Sosyal Güvenlik Kurumu’na başvurmalıdır.
Gerekli şartları sağlayan kadınlar üç çocuğa kadar ikişer yıl borçlanabilir. Toplam borçlanma 6 yıl olabilir. Doğum borçlanmasının yanı sıra farklı borçlanma çeşitleri de vardır:
- Askerlik borçlanması
- Aylıksız izinde geçen sürelerin borçlanması
- Doktora eğitiminde geçen sürelerin borçlanması
- Hekimlerin fahri asistanlıkta geçen sürelerinin borçlanması
- Tıpta uzmanlık eğitiminde geçen sürelerin borçlanması
Borçlanma başvurusu e-Devlet platformu üzerinden kolaylıkla gerçekleştirilebilir. E-Devlet sistemine giriş yaptıktan sonra, borçlanma işlemi için ‘borçlanma‘ kelimesini arama alanına yazarak sorgulama yapabilirsiniz. Karşınıza çıkan ekran üzerinde gösterilen seçenekler arasından size uygun olanı seçerek başvurunuzu tamamlayabilirsiniz.
Yukardaki görüntülenen ekrandan, aylıksız izin sürelerini borçlanmak için başvuruda bulunabilirsiniz.
Yukardaki görüntülenen ekrandan, doktora öğrenimi süresini borçlanmak için başvuruda bulunabilirsiniz.
Yukarıdaki ekranda, fahri asistanlık veya tıpta uzmanlık sürelerini borçlanmak için başvuru yapabilirsiniz.
Ayrıca, prim eksikliğini gidermek için güncel yapılandırma düzenlemelerine de başvurabilirsiniz. Bu düzenlemeler arasında 7440 Sayılı Kanun bulunmaktadır. Bu kanun çerçevesinde BAĞ-KUR borçları da kapatılabilir ve böylece eksik kalan prim günleri tamamlanabilir. Bu işlemi gerçekleştirmek için e-Devlet üzerinde “7440 Sayılı Kanun Kapsamında Borçların Yapılandırılması” seçeneğine tıklamanız gerekmektedir.
Daha sonra “Yeni Yapılandırma Talebi” bölümünden başvurunuzu gerçekleştirebilirsiniz.
Yapılandırma programı kapsamında borçlarınızı peşin olarak kapatma seçeneğinin yanı sıra, 48 aya kadar olan vade seçeneklerinden de faydalanma imkanınız bulunmaktadır.
Prim Eksikliğini Nasıl Tamamlayabilirsiniz?
Eksik prim tamamlama işlemi, isteğe bağlı sigortalılık ile gerçekleştirilebilir. Prim eksikliği bulunan kişiler, emekliliklerini ve eksik prim tamamlama işlemlerini gerçekleştirmek için turkiye.gov.tr adresini ziyaret etmelidirler. Bu web sitesine giriş yapıldıktan sonra “Giriş Yap” seçeneğine tıklanmalıdır.
Arama çubuğuna “İsteğe Bağlı” yazarak ilgili bölümlere ulaşmak mümkündür. 4A, 4B ve 4C sigorta türleri için isteğe bağlı sigorta ödemeleri yapılabilir. Ayrıca, isteğe bağlı sigorta, part-time çalışanlar dahil herkes tarafından kullanılabilir. Bu sayede 30 günden eksik olan prim günleri, 30 güne tamamlanabilir.
4B isteğe bağlı ilk kayıt bölümü, hiçbir zaman sigortalı olarak çalışmamış kişiler tarafından kullanılabilir. Ayrıca, daha önce 4B kapsamında çalışmış ve sonrasında işi bırakmış kişiler de bu bölümü kullanabilir.
4A kapsamında part-time olarak çalışanlar, bu bölümden başvuruda bulunabilirler. Aynı şekilde, 4A kapsamında bir süre çalışmış ve işi bırakmış kişiler de buradan başvurabilirler.
İsteğe bağlı sigortalılık, yukarıdaki ekran üzerinden sonlandırılabilir.